Påske, czyli norweska Wielkanoc w kilku słowach.

Zbliżające się Święta Wielkanocne to również wyjątkowy czas w Norwegii. Na północy ludzie spędzają go jednak nieco inaczej niż nad Wisłą. Podczas gdy my większość świątecznego czasu spędzamy w kościele, przy stole biesiadując z rodziną, a czas przed świętami na porządkach, myciu okien, trzepaniu dywanów czy pieczeniu ciast, dla Norwegów czas Wielkanocy, czyli påsketid, to bodaj największe w ciągu roku nagromadzenie dni wolnych od pracy, które z chęcią wykorzystują na wyjazdy, piesze wycieczki czy czytanie kryminałów. Norweską Wielkanoc można opisać kilkoma słowami. Jakimi?

# PÅSKE
oznacza Wielkanoc, a wywodzi się z języka hebrajskiego. Słowo Pascha brzmi znajomo, prawda?

# PÅSKEFERIE
czyli czas wolny w okresie świątecznym. Co ciekawe, w Norwegii cały Wielki Tydzień poprzedzający święta jest już wolny od zajęć w szkole, a sklepy i punkty usługowe są zamknięte w Wielki Czwartek i Wielki Piątek. W Wielką Sobotę są otwarte jeszcze kilka godzin ;) W tym roku od razu po Wielkanocy uczniowie mają jeszcze tydzień wolnego w postaci ferii zimowych, więc kumulacja dni wolnych jest naprawdę spora! Trudno się więc dziwić, że sporo Norwegów traktuje ten czas jako dodatkowy urlop wakacyjny w roku, więc...

# PÅSKETUR ... wsiadają w samoloty i podróżują po świecie, udają się do ciepłych krajów albo pakują się do samochodu i wyruszają  w góry - na łono natury lub na narty ;) Ewentualnie wybierają się do swojej HYTTY, czyli naszego domku letniskowego, zwykle położonego za miastem i tam odpoczywają.

# PÅSKELILIE
żonkile, choć tak nazywane są tylko w okresie Wielkanocnym - poza nim używana jest nazwa "narciser". Generalnie sporo produktów/zjawisk w okresie Wielkanocnym otrzymuje w gratisie przedrostek "påske -" dla podkreślenia świątecznego klimatu. Dlatego mamy påske-egg (jajka wielkanocne), påskeskinke (szynka wielkanocna), påskevin (wino wielkanocne), påsketurmat (wielkanocne jedzenie na wycieczkę)... w ogóle wszystko w okresie Wielkanocnym jest påske, ja na przykład zrobiłam sobie dzisiaj påskeklærvaske (wielkanocne pranie), a co! :)

# PÅSKEKRIM
ten rzeczownik z przedrostkiem "påske-" wymaga wyróżnienia bo to ciekawa norweska tradycja wielkanocna. Påskekrim to kryminał, a właściwie książki z historiami kryminalnymi, które Norwedzy namiętnie czytają w okresie Wielkanocnym. Tradycje zapoczątkowała powieść "Bergenstoget plyndret i natt" (Splądrowany nocny pociąg do Bergen) wydana w okresie Wielkanocnym w latach 20 XX wieku. Ponieważ stała się ona bardzo popularna, w Norwegii od tamtej pory właśnie w okresie Wielkanocnym wydawane są historie kryminalne (i sprzedawane w cenach promocyjnych!) a w stacjach telewizyjnych wyświetlane są filmy o takiej tematyce. Aaaa, byłabym zapomniała - krótkie, komiksowe, kryminalne oczywiście, historyjki są umieszczane też na
kartonach påskemelk - czyli wielkanocnego mleka.

http://www.blog.friskbrisrc.com/easter-norway/

Påskekrim to ciekawa tradycja, co prawda nie do końca ogarniam jaki ma związek ze Zmartwychwstaniem Chrystusa ale co kraj to obyczaj :)

# PÅSKEGG
ale nie to takie zwyczajne jajko od kury, tylko wielkie, czekoladowe, plastikowe lub zrobione z kartonu jajo, gdzie w środku umieszcza się słodycze, żelki, czekoladki - generalnie same dobre rzeczy. Gotowe jajo chowa się w ogródku przed dziećmi, które szukając ich mają masę zabawy :)

 http://www.dv.is/lifsstill/2015/4/1/freyja-bydur-upp-23-utfaerslur-af-paskaeggjum/

http://www.handelshuset.se/442-pask

http://magasinet.greteroede.no/hjelp-priskrig-pa-smagodt/

# SVERIGEDAG 
tzw. dzień szwedzki. Nie jest tajemnicą, że wiele norweskich produktów ma dość wysoką cenę, więc wielu Norwegów, zwłaszcza tych mieszkających blisko granicy, udaje się na zakupy spożywcze do tańszych sklepów w Szwecji. Najczęściej kupowanymi produktami są mięso, alkohol i inne napoje, papierosy, słodycze, ser żółty... Jeżdżenie na zakupy do Szwecji to dosyć popularne zjawisko, nie tylko podczas Świąt, ale wtedy następują jego kumulacja, co mogą potwierdzić korki przygraniczne aut z norweskimi rejestracjami w Wielkim Tygodniu :)


W sklepach oczywiście roi się od żółtych kurczaczków, zajączków, świątecznych ozdób i stroików, wszyscy są podekscytowani zbliżającym się wolnym. Ja jeszcze nie miałam okazji spędzić tu Wielkanocy, w tamtym roku byliśmy w Polsce. Wtedy jeszcze nie wiedzieliśmy, że tydzień przedświąteczny jest właściwie okresem wolnym od pracy, i trwając w niewiedzy, bilety zamówiliśmy wcześniej na lot "do" na Wielką Sobotę. W tym roku już mądrzejsi o te informacje lecimy zaraz na początku przyszłego Wielkiego Tygodnia, by w pełni cieszyć się Wielkanocą w kraju :)

Źródła informacji :
http://www.mojanorwegia.pl/czytelnia/norweskie-tradycje-wielkanocne-6027.html
http://www.mojanorwegia.pl/ciekawostki/tradycje-wielkanocne-w-norwegii-9668.html
http://patinorway.blogspot.no/2014/04/78-paskeferie.html
http://evewnorwegii.blogspot.no/2012/04/paske-czyli-wielkanoc-po-norwesku.html
własne, zaobserwowane lub z rozmów z Norwegami

Pozdrawiam,
Ania